Cứ độ cuối tháng 9 đầu tháng 10 dương lịch hàng năm. Khi lúa chín nhuộm màu vàng óng phủ khắp những cánh đồng. Cũng là lúc khắp các bản làng của người Tày, Bắc Hà (Lào Cai) lại rộn rã tiếng giã gạo làm cốm Bắc Hà – cốm nếp chuẩn bị cho lễ “ăn cơm mới”.
Cốm được làm từ hạt lúa nếp. Khi ngắt lúa về làm cốm, hạt lúa nếp phải còn chút sữa ở đầu hạt. Vỏ hơi lam vàng một chút và hạt chưa vào chắc hẳn (chưa chín hết) để đảm bảo hạt cốm vừa dẻo, vừa thơm.
CỐM NẾP BẮC HÀ
Sau khi thu hoạch về, người Tày Bắc Hà. Sẽ chế biến luôn để hạt cốm không bị mất đi độ dẻo và hương thơm. Người ta có thể luộc hoặc rang vừa chín tới, sau đó để nguội rồi đem giã, sàng sẩy để loại bớt vỏ trấu.
Lúc này, những hạt cốm xanh tươi bắt đầu “lộ diện” với mùi thơm hấp dẫn. Nhưng để cho cốm dẻo và xanh hơn, người ta lại tiếp tục cho cốm vào cối để giã một lần nữa. Sau lần giã này, cốm được sàng bỏ cám rất kỹ trước khi đưa vào sử dụng.
Muốn bảo quản cốm được lâu mà vẫn đảm bảo độ thơm, dẻo. Phải dùng lá dong tươi để lót hoặc túm từng túm khoảng 1 kg/túm vừa dễ bán. Không dùng đến túi giấy bóng để đựng, ảnh hưởng đến môi trường. Hạt cốm Bắc Hà sau bao lần giã, sàng sảy tròn mẩy, xanh ngắt như lá dong rừng. Mềm mà dẻo, mười hạt đều cả mười, mang vị ngọt của đất, của gió, của nắng, của sương… Cầm vào mát nhẹ giữa lòng bàn tay, đưa những hạt cốm nhỏ vào miệng ta cảm nhận vị ngọt đậm đà, dẻo quyện và vô cùng gần gũi.
CỐM BẤC HÀ TRONG THỜ CÚNG
Theo truyền thống, cốm còn là món ăn không thể thiếu trong nghi thức cúng tổ tiên trong “lễ cơm mới” của người Tày ở Bắc Hà. Đây là một trong những nghi lễ quan trọng nhất. Của mỗi gia đình người Tày, nên được bà con chuẩn bị rất chu đáo, kỹ lưỡng.
Ngay từ sáng sớm mỗi người trong gia đình dậy sớm để chuẩn bị các đồ lễ cúng. Đồ lễ cúng trong mâm là những sản vật do người dân tự chăn nuôi, trồng cấy, được như: gà, vịt, ngô, gạo… Được làm chín, bày trên cỗ lá. Ngoài ra, mâm cỗ cúng cần có đầy đủ khoai lang, khoai sọ, mía và quả cọ…
Du khách có thể tìm thấy cốm tại các chợ phiên hoặc chợ lớn ở thành phố. Mùa cốm chỉ kéo dài khoảng vài ba chợ phiên trước khi bước sang mùa gặt tháng 10. Tại các phiên chợ, cốm được bày ra chỉ một loáng là sẽ “cháy hàng”
Hạt cốm làm khá kì công nên giá không hề rẻ, dao động từ 100 đến 150 ngàn đồng/kg.
Tham khảo những bài viết về ẩm thực Bắc Hà
- Thịt lợn gừng, một món ăn rất ngon của người Nùng Dín ở Bắc Hà
- Đặc sản Bắc Hà nấm Chân Chim
- Phở chua là món ăn đặc sắc khi đến với Bắc Hà
- Cốm Bắc Hà
- Xôi 7 màu là món ăn truyền thống đặc trưng của đồng bào dân tộc Nùng Dín
- Món bánh đúc ngô lên chợ Bắc Hà để thưởng thức món ăn dân dã
- Rượu ngô Bắc Hà, rượu nổi tiếng của Lào Cai
- Thắng Cố ngựa là món ăn truyền thống của người H’Mông
- Thịt lợn muối tại Bắc Hà đặc sản tuyệt hảo
- Gà nướng mắc khén thứ hạt đặc trưng của người Bắc Hà
Tham khảo những bài viết về du lịch Bắc Hà
Nguồn Internet
