Chùa Bút Tháp Bắc Ninh, một trong những ngôi chùa cổ Việt Nam

04/09/2017

Chùa Bút Tháp Bắc Ninh là một quần thể kiến trúc còn giữ lại nhiều di tích của thế kỷ 17. Phật điện của chùa gần như nguyên sơ của chùa cổ Việt Nam

Đường đi Chùa Bút Tháp, Bắc Ninh

Chùa Bút Tháp Bắc Ninh (Ninh Phúc tự). Nằm ở bên đê sông Đuống, thôn Bút Tháp, xã Đình Tổ, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh. Ngoài ra, nhân dân trong vùng còn gọi là chùa Nhạn Tháp.

Bắc Ninh tự hào là cái nôi của Quan Họ và chùa chiền, trong đó Bút Tháp là 1 trong số những ngôi chùa nổi tiếng nơi đây. Chùa Tháp Bút nằm ở bên phải Sông Đuống thuộc huyện Thuận Thành. Một ngôi chùa cổ lâu đời, có quy mô lớn và còn khá nguyên vẹn lối kiến trúc xưa. Ngôi chùa có điểm nhấn là bức tượng Phật nghìn mắt nghìn tay bằng gỗ sơn rất đẹp, từng được giải đặc biệt khi tham gia triển lãm Phật giáo tại Ấn Độ năm 1958.

Chùa Bút Tháp ở đâu

Chùa Bút Tháp nằm cách chùa Dâu 3km. Tên chùa Bút Tháp mới có từ nửa sau thế kỷ XIX. Do vua Tự Đức đặt khi thấy chùa giống như ngọn bút. Không gian chùa rộng, tượng Phật trăm tay ngàn mắt bằng gỗ ở đây. Được xem là lớn nhất Việt Nam, ngoài ra còn có có vong, liên hoa, có nhiều pho tượng đẹp làm bằng chất liệu gỗ. Đến đây bạn sẽ cảm nhận được sự thanh tịnh, cảnh quan tuyệt đẹp.

Giới thiệu về Chùa Bút Tháp

Trong chùa có tượng Bồ tát Quan Thế Âm thiên thủ thiên nhãn bằng gỗ lớn nhất Việt Nam. Lịch sử, chùa được rất nhiều khách hành hương ghé thăm.

Theo sách Địa chí Hà Bắc (1982) thì chùa Bút Tháp Bắc Ninh có từ đời vua Trần Thánh Tông (1258-1278). Thiền sư Huyền Quang (đỗ Trạng nguyên năm 1297) đã trụ trì ở đây. Ông cho dựng ngọn tháp đá cao 9 tầng có trang trí hình hoa sen.

Ngọn tháp này nay không còn nữa. Đến thế kỷ 17, chùa đã trở nên nổi tiếng với sư trụ trì là Hòa thượng Chuyết Chuyết (1590-1644). Người tỉnh Phúc Kiến, Trung Hoa, sang Việt Nam năm 1633 và trụ trì ở chùa. Năm 1644, Hòa thượng viên tịch và được vua Lê phong là

“Minh Việt Phổ Giác Quảng Tế Đại Đức Thiền Sư”.

Tiếp đó, người kế nghiệp trụ trì chùa Bút Tháp là Thiền sư Minh Hạnh. Học trò xuất sắc của Hòa thượng Chuyết Chuyết. Vào thời gian này, Hoàng thái hậu Trịnh Thị Ngọc Trúc (Diện Viên) đã rời bỏ cung thất, về đây tu hành.

Thấy chùa bị hư nát nhiều, bà cùng con gái là công chúa Lê Thị Ngọc Duyên (Diệu Tuệ), xin phép Chúa Trịnh Tráng. Rồi bỏ tiền của, ruộng lộc ra công đức để trùng tu lại ngôi chùa. Đến năm 1647, chùa mới được làm xong.

Thông tin về Chùa Bút Tháp

Chùa Bút Tháp Bắc Ninh kiến trúc theo kiểu “Nội Công Ngoại Quốc”. Về cơ bản, quy mô và cấu trúc của chùa Bút Tháp hiện nay chính là ngôi chùa được xây dựng trong thời kỳ đó.

Đời vua Tự Đức, năm 1876, khi vua qua đây thấy có một cây tháp hình dáng khổng lồ. Liền gọi tên là Bút Tháp. Nhưng trên đỉnh vẫn ghi là tháp Bảo Nghiêm. Chùa Bút Tháp Bắc Ninh được trùng tu vào các năm 1739, 1903, 1915, 1921. Gần đây vào năm 1992-1996. Đây là ngôi chùa có kiến trúc quy mô hoàn chỉnh nhất còn lại ở Việt Nam.

Chùa Bút Tháp đình tổ Thuận Thành Bắc Ninh

Chùa Bút Tháp Bắc Ninh là một quần thể kiến trúc còn giữ lại nhiều di tích của thế kỷ 17. Phật điện của chùa gần như nguyên sơ của chùa cổ Việt Nam. Gồm 10 nếp nhà nằm trên mộ trục dài hơn 100 m. Qua cửa Tam quan, đến gác chuông hai tầng, tám mái.

Chùa Bút Tháp Bắc Ninh có tháp Bảo Nghiêm thờ Hoà thượng Chuyết Chuyết. Trông tháp giống như cây bút khổng lồ vươn thẳng tới trời cao thanh vắng. Tháp cao 13,05 m, năm tầng với một phần đỉnh xây bằng đá xanh. Ngoài tầng đáy rộng hơn, bốn tầng trên gần giống nhau, rộng 2 m.

Năm góc của 5 tầng có 5 quả chuông nhỏ. Lòng tháp có một khoang tròn đường kính 2,29 m. Ngoài kỹ thuật xây dựng đá. Phần bệ tượng được bao quanh bằng hai vòng tường cấu tạo bằng cột và lan can. Riêng ở tầng trệt của toà tháp này có mười ba bức chạm lấy đề tài động vật làm chính. Tháp thể hiện tài ghép đá và nghệ thuật điêu khắc tuyệt vời của người thợ Việt Nam xưa.

Kiến trúc chùa Bút Tháp Bắc Ninh vẫn dùng khung gỗ chịu lực. Nhưng nền bệ lan can dùng đá rất phổ biến. Trên có những hình động vật được khắc trông sinh động .

Kiến trúc Chùa Bút Tháp

Chùa Bút Tháp có kiến trúc hòa nhập với môi trường tự nhiên xung quanh. Nhìn tổng thể thì chùa Bút Tháp nằm trong vùng đất của sông Dâu, sông Thiên Đức, sông Tương là những con sông cổ nhưng nay đã bị bồi lấp gần hết. Đây cũng là nơi của các trung tâm Phật giáo suốt từ đầu Công nguyên.

Chùa nổi tiếng với nghệ thuật kiến trúc đặc sắc, phong cảnh hữu tình và sở hữu pho tượng Quan Âm nghìn tay nghìn mắt được nhà nước công nhận là Bảo Vật Quốc Gia năm 2012. Ngoài cùng là tam quan chùa Bút Tháp, tiếp đó là gác chuông 2 tầng, nằm giữa hành lang là 7 tòa nhà nối tiếp nhau: Tiền Đường, Thiên Hương, Thượng điện, Tích Thiện Am, nhà Trung, phủ thờ, hậu đường có tổng chiều dài hơn 100m.

Ngày nay, chùa Bút Tháp đã qua nhiều lần tu sửa. Theo bia đá dựng năm 1904 thì lúc này “cổ tích danh lam đã bị đổ nát”, việc sửa chữa chỉ là những đợt trùng tu nhỏ. Hiện nay, ông cha ta đã thổi hồn vào ngôi chùa Bút Tháp qua các thời kỳ từ lúc dựng chùa tới các lần trùng tu sau này.

Lịch sử chùa bút tháp

Chùa Bút Tháp Bắc Ninh được trùng tu vào các năm 1739, 1903, 1915, 1921 và gần đây vào năm 1992-1996. Đây là ngôi chùa có kiến trúc quy mô hoàn chỉnh nhất còn lại ở Việt Nam.

Để xác định chùa có từ bao giờ thì theo sách Địa chí Hà Bắc (1982). Chùa có từ đời vua Trần Thánh Tông (1258-1278). Lúc đó, thiền sư Huyền Quang đỗ trạng nguyên đã về đây trụ trì. Chính ông cho dựng ngọn tháp đá cao 9 tầng có trang trí hình hoa sen.

Vào thế kỷ 17, chùa đã trở nên nổi tiếng khi được hòa thượng Chuyết Chuyết. Từ Trung Hoa sang Việt Nam giảng dạy Phật pháp và làm trụ trì ở đây cho đến khi mất. Sau đó, hoàng thái hậu Diệu Viên đã rời cung về đây tu hành.

Bà thấy chùa bị hư nát nhiều nên xin phép chúa Trịnh trùng tu lại ngôi chùa. Kiến trúc chùa Bút Tháp hiện nay, về cơ bản cũng giống với ngôi chùa được xây dựng trong thời kỳ trước.

Hội Chùa Bút Tháp

Lễ hội chùa Bút Tháp là môt lễ hội truyền thống được tổ chức hàng năm vào ngày 23 và 24 tháng 3 âm lịch. Với các hoạt động đậm nét văn hóa truyền thống, lễ hội góp phần không nhỏ vào việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.

Lễ hội Chùa Bút Tháp

Lễ hội gồm 2 phần: Phần Lễ, diễn ra chủ yếu trong khu nội tự với các nghi lễ truyền thống như: Lễ cúng Phật, Lễ dâng hương Lễ cúng đàn trần tế cầu phúc, Lễ cúng Tổ…với sự tham gia của đông đảo người dân và du khách thập phương.

Sau phần Lễ đến phần Hội, với các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao: Cờ tướng, bóng bàn, thi thả chim bồ câu và biểu diễn nghệ thuật Chèo…

Các hoạt động này không chỉ thu hút nhân dân trong tỉnh, mà còn có sự tham gia, giao lưu của nhiều đoàn văn nghệ, thể thao ở các tỉnh khác như Hà Nội, Hải Dương, Hưng Yên.

Về thăm chùa Bút Tháp, tranh thủ nhấp chén trà nóng. Thắp hương lễ Phật cho xua tan những bộn bề cuộc sống. Đây là ngôi chùa khá cổ kính, kiến trúc bằng gỗ. Chính điện bao giờ mình cũng ngắm nghía những họa tiết tinh xảo trên ban thờ cũng như trên các bức tượng. Ngoài ra, chùa có lịch sử cả nghìn năm nhưng giờ khá xuống cấp. Bạn có thể tham khảo những chương trình du lịch chùa bút tháp tại đây

tin tức